Hōe-sìn

201804台羅會通訊

2018/04/20  《台羅會會員通訊》

Lí-sū-tiúⁿ ê oē－Chiúⁿ Ûi-bûn (蔣為文)

**Kok-kàu Khò-kong tio̍h-ài Hù-ha̍p Tâi-oân ê Lī-sûn
**
Chòe-kīn Kàu-io̍k-pō͘ Khò-têng Sím-gī Tāi-hōe (kán-chheng Khò-sím-hōe) tng teh lio̍k-sio̍k sím-cha12 nî Kok-bîn Ki-pún Kàu-io̍k (kán-chheng Kok-kàu) ta̍k-ê léng-he̍k ê khò-têng kong-iàu. Bo̍k-chiân í-keng thong-kòe Ko-tiong Kok-bûn (Pak-kiaⁿ-ōe) khò-bûn ê bûn-giân-bûn pi-lē kàng kàu 35%~45%. Tâi-gí ê pō͘-hūn soah ûi-chhî goân-àn, kan-taⁿ kok-hāu 1 lé-pài 1 chiat khò, jî-chhiáⁿ Lô-má-jī ùi kok-hāu 3 nî chiah khai-sí kà. Lán jīn-ûi Kàu-io̍k-pō͘ chit khoán chò-hoat chin bô ha̍h Tâi-oân ê lī-sûn, hō͘ lâng chin sit-bōng.

Bo̍k-chiân, Khò-sím-hōe kun-kù ê khò-kong chóng-kong (總綱) sī 2014 nî Má Eng-káu chip-chèng sî-tāi kong-pò͘ ê chóng-kong. Chit-ê khò-kong kui-hoān ta̍k nî-kip ta̍k kho-bo̍k ê siōng-khò sî-sò͘. I kui-tēng í Tiong-kok Pak-kiaⁿ-ōe chò Kok-gí-bûn, ùi kok-hāu kàu ko-tiong pêng-kin ta̍k lé-pài ū 5~6 chiat khò. Tâi-oân ê pún-thó͘ gí-bûn, pau-hâm Tâi-gí, Thòi-ngi (Hak-fa, Kheh-ōe) hām goân-chū-bîn-cho̍k cho̍k-gí soah kan-taⁿ kok-hāu 1 lé-pài 1 chiat khò. Chit-khoán chò-hoat tú-hó tiám chhut Má Eng-káu ê tōa Tiong-kok soa-bûn chú-gī su-sióng. Chioh mn̄g leh, hit kóa chóng-kong úi-oân sī phēng tó chi̍t tiâu hoat-lu̍t ia̍h-sī hiàn-hoat tiâu-bûn hō͘ in to̍k-chun Chi-ná-ōe kàu-io̍k ê koân-le̍k? Tiong-kok-lâng kám ū tī Tâi-oân la̍p-sòe? In phēng siáⁿ pek Tâi-oân-lâng kā Pak-kiaⁿ-ōe tòng-chò “kok-gí”? Nā chún gí-giân kan-taⁿ sī kó͘-thong ê kang-khū, nā beh o̍h Pak-kiaⁿ-ōe khah-su o̍h kok-chè-siōng koh khah chē lâng ēng ê Eng-gí. Hō͘ Eng-gí chiâⁿ-chò kok-gí ia̍h-sī tē-it koaⁿ-hong gí-giân koh pí Pak-kiaⁿ-ōe khah si̍t-iōng
.
Ko-tiong kok-bûn ê bûn-giân-bûn pi-lē sui-bóng tī kok-kài ê ap-le̍k hā ū kiám-chió 10%, m̄-koh kái liáu iáu bô kàu-khùi. Nā ka-siōng Tiong-hôa bûn-hòa ki-pún kàu-châi hām kî-thaⁿ pó͘-chhiong kàu-châi, bûn-giân-bûn ê pi-lē iáu ū 8 siâⁿ í-siōng. Lēng-gōa, phēng siáⁿ bûn-giân bûn-chiuⁿ kan-taⁿ ē-sái ùi Chi-ná kó͘-bûn lāi-té kéng? Kó͘-chá, tī Ji̍t-pún, Tiâu-sián, Oa̍t-lâm hām Tâi-oân lóng ū bûn-giân-bûn siá ê kó͘-bûn. Thái to̍k-to̍k beh kéng Tiong-kok kó͘-bûn?

Koan-hē gí-bûn léng-he̍k Tâi-gí khò-kong ê pō͘-hūn, i ê lāi-iông ki-pún-siōng sī Má Eng-káu chip-chèng sî-kî kui-ōe ê chhó-àn. Chhòa Eng-bûn chiūⁿ tâi liáu ki-pún-siōng tō sī choân-pō͘ chiàu ēng. Tī 2015 nî té Kàu-io̍k-pō͘ bat chiam-tùi khò-kong chhó-àn pān-lí choân-kok kong-thiaⁿ-hoe. Hit chūn, chin chē tē-it-sòaⁿ Tâi-gí lāu-su hām pún-thó͘ siā-thoân lóng ke̍k-le̍k hoán-tùi. M̄-koh, Kàu-io̍k-pō͘ hia-ê ká-ná chheⁿ-mê koh chhàu-hīⁿ-lâng kâng-khoán, āu–lâi tī kīn-nî 11 goe̍h 12 iû Khò-sím-hōe chèng-sek thong-kòe.

Chit hūn Kàu-io̍k-pō͘ thong-kòe ê Tâi-gí khò-kong ū kúi ê giâm-tiōng būn-tê. Thâu chi̍t ê, Kàu-io̍k-pō͘ iáu teh iōng kî-sī ê “Bân-lâm-gí” lâi kā Tâi-gí hō-miâ. Kok-kàu-sú sú-tiúⁿ Khu Khiân-kok hôe-èng kì-chiá ê chhái-hóng ê sî kóng he sī kun-kù chóng-kong lāi-té ê iōng-sû. Chin hó chhiò ah, kóng kah ū chi̍t ki pèⁿ. Sī kóng hia khò-kong úi-oân koh phēng tó 1 kok tó 1 tiâu hoat-lu̍t kóng Tâi-gí tio̍h-ài kiò-chò Bân-lâm-gí? In bô hoat-lu̍t kun-kù, phēng siáⁿ kiò choân-kok jîn-bîn chiap-siū?

Tē-jī, Kàu-io̍k-pō͘ iáu sī “sí ah-á ngē chhùi poe” kiò lán kok-hāu 3 nî chiah kà Lô-má-jī. Tī Chi-ná-ōe, goân-chū-bîn, sin-chū-bîn ê gí-bûn léng-kong lāi-té lóng kui-tēng kok-hāu 1 nî khai-sí kà Chù-im hû-hō ia̍h-sī Lô-má-jī. To̍k-to̍k kan-taⁿ Tâi-gí hām Thòi-ngi (Hak-fa) ài tán kàu 3 nî chiah kà. Kàu-io̍k-pō͘ kèng-jiân tiau-kang ûi-hoán gí-bûn kàu-io̍k ài siâng-sî chù-ì thiaⁿ kóng tho̍k siá 4 hāng ki-lêng ê phó͘-sè goân-chek. Khu Khiân-sūn hôe-èng kì-chiá ê sî koh kóng pe̍h-chha̍t, kóng ē-sái thê-chá kàu tē-it ha̍k-sip kai-tōaⁿ kà Lô-má-jī (goân-bûn:但閩南語在「閱讀跟寫作」的學習表現要求，有提早到第一學習階段). Kóng kah bē-su in ū kái-chìn, hō͘ ha̍k-hāu ū chhun-kiu thang thê-chá kà Lô-má-jī. Sū-si̍t-siōng, tī kū pán ê 9 nî it-koàn khò-têng tāi-kong tō ū chù-bêng ha̍k-hāu ē-sái kun-kù su-iàu thê-chá kàu 2 nî kà Lô-má-jī (goân-bûn:標音符號原則於三年級教授，惟學校得視實際需要及學生程度提前於二年級實施). Khòaⁿ khí lâi Kàu-io̍k-pō͘ ká-ná chin hó-sim. Būn-tê sī, tōa-to-sò͘ lāu-su lóng m̄-káⁿ thê-chá kà, in-ūi in kiaⁿ tek-sit ha̍k-hāu hām Kàu-io̍k-pō͘. Sī án-chóaⁿ Kàu-io̍k-pō͘ m̄ tò-péng lâi kui-hoān, kóng 1 nî khai-sí kà Lô-má-jī, nā khah ham-bān–ê ē-sái iân kàu 3 nî chiah kà?

Lán ê chhù-piⁿ Chi-ná, Oa̍t-lâm, Ìn-nî, Má-lâi-se-a hām Hui-lit-pin hia-ê kok-ka tī kok-hāu 1 nî tō khai-sí o̍h Lô-má-jī. Khui-chhùi ha̍p-chhùi teh kóng “sin lâm-hiòng” ê Chhòa chèng-hú soah tek-sī he̍k-chiá khòaⁿ-khin Lô-má-jī kàu-io̍k kàu chit-khoán thêng-tō͘. Che koh 1 pái soat-bêng “Tiong-hôa Bîn-kok” sī gōa-lâi si̍t-bîn chèng-koân. M̄-sī ōaⁿ chóng-thóng tō ū-hāu. Tiong-hôa Bîn-kok ián hō͘ tó, Tâi-gí chiah ē hó lah!